وکیل ارث در مراحل انحصار وراثت

نکات مهمی که در رابطه با وکیل ارث و انحصار وراثت باید بدانید
  1. انحصار وراثت چیست؟
  2. کاربرد گواهی انحصار وراثت
  3. تقسیم ارث پدری بین دختر و پسر
  4. آیا انحصار وراثت اجباری است؟
  5. انحصار وراثت چقدر طول میکشد؟
  6. نکات و مشکلات تقسیم ارث

انحصار وراثت چیست؟

انحصار وراثت عملی است که در آن سهم هر یک از وراث که از اموال متوفی ارث می‌برند مشخص می‌شود. بعد از انحصار وراثت و طی نمودن مراحل قانونی که سهم هر یک از ورثه در آن مشخص می‌شود، ورثه می‌توانند سهم خود را از اموال شخص متوفی، مطابق قانون دریافت نمایند. در این مطلب وکیل ارث به تمامی سوالات شما در رابطه با ارث و انحصار وراثت پاسخ میدهد.

برای دریافت گواهی انحصار وراثت و تصدیق انحصار وراثت، ورثه متوفی باید به شورای حل اختلاف مراجعه نمایند. 

ممکن است سوالی در این خصوص مطرح شود که کدامین مرجع شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به درخواست انحصار وراثت را دارا می‌باشد؟ 

برای پاسخ به این سوال باید بیان نمود که شورای حل اختلاف، محلی برای رسیدگی است که متوفی در آخرین روز های حیات خود در آنجا سکونت داشته است. یعنی شورای حل اختلافی که آخرین سکونتگاه و مسکن متوفی در آنجا واقع شده است. 

این مهم نیست که شخص متوفی در کجا فوت نموده و یا اموال وی در کجا واقع شده است، مهم خانه و مسکن وی است که محل مرجع صالح را معین میکند.

ماده ۳۶۰ از قانون امور حسی بیان می‌نماید که هر یک از وراث، هر شخصی که از متوفی ارث می‌برد و طلبکاران متوفی می‌توانند از شورای حل اختلاف محل درخواست صدور گواهی انحصار وراثت کنند. برای این کار نیز وراث، طلبکاران و افراد ذینفع می‌تواند تمامی انجام مراحل را به وکیل ارث واگذار نمایند.

آیا انحصار وراثت اجباری است؟

گواهی انحصار وراثت را وراث متوفی، اشخاصی که از متوفی طلبی دارند و خواهان تقسیم اموال متوفی هستند و یا وکیل ارث به درخواست افراد نام برده شده درخواست می‌کند. اگر متوفی دارای مال و اموالی باشد و دارایی داشته باشد، برای تقسیم این اموال و دارایی ها حتما لازم است انحصار وراثت صورت گیرد و انجام این روند اجباری است. اما اگر متوفی مال و اموال و دارایی نداشته باشد نیازی به انحصار وراثت نیست.

انحصار وراثت چقدر طول میکشد؟

وکیل ارث می‌تواند بهترین پاسخگو برای سوالات شما در خصوص مراحل، روند کار و طول مدت انجام پروسه انحصار وراثت باشد. اما برای پاسخ به این پرسش که انحصار وراثت چقدر طول میکشد؟ باید گفت، زمان انجام انحصار وراثت به عوامل مختلف و متنوعی بستگی دارد.

اما به طور میانگین وکلای ارث سه تا چهار ماه را زمان لازم برای دریافت انحصار وراثت تخمین زده اند.

مفاهیم مرتبط با ارث که باید بدانید

ارث یا ترکه چیست؟

از منظر قانونی مدنی جمهوری اسلامی ایران، ارث مال حقوقی است که پس از مرگ متوفی به وراث می‌رسد که می‌تواند مثبت یا منفی باشد. 

ارث مثبت، اموال، حق و طلبی است که به وراث منتقل می‌شود و بخش منفی ارث نیز دیون و تعهداتی است که به ذمه متوفی بوده و از محل ماترک باید پرداخت شود. ارث تنها پس از واقعه ارثیه یعنی پس از فوت محقق خواهد شد لذا محاسبه سهم‌الارث در زمان حیات شخص امکان‌پذیر نیست در حالی که برخی از افراد تصور اشتباهی در این زمینه دارند. 

نکته دیگر این است که بر خلاف قوانین برخی کشورهای دیگر، در قانون مدنی ایران بدهی متوفی به وراث منتقل نمی‌شود و دیون طلبکاران حداکثر تا مقدار اموال متوفی یعنی ما ترکی که از خود به جای گذاشته پرداخت می‌شود نه بیشتر از آن. به عبارت دیگر وراث بیش از اموال متوفی تعهدی درباره بدهی‌های او نخواهند داشت.

وارث کیست؟

وارث به کسی گفته می‌شود که به واسطه روابط سببی یا نسبی از متوفی ارث می‌برد. مالکیت ورثه صرفاً پس از تادیه حقوق و دیون متوفی قابل استقرار است. این دیون عبارت است از قرض متوفی، هزینه‌های کفن و دفن، و وصایای متوفی. تعیین وراث قواعد حقوقی خاص خود را دارد اعم از زمان فوت، توالی فوت، و یا نوع فوت که می‌تواند بر سهم‌الارث تاثیر بگذارند.

طبقات ورثه

وراث طبق قانون به سه طبقه تقسیم‌بندی می‌شوند:

طبقه اول: همسر، فرزندان، پدر و مادر و یا نوه‌ها

طبقه دوم: پدربزرگ، مادربزرگ، همسر، برادر و خواهر

طبقه سوم: همسر، عمه، عمو، خاله و دایی

هر طبقه از وراث یک درجه است و در صورتی که ورثه‌ای در هر یک از طبقات دارای درجه بالاتر وجود داشته باشد، ارث به طبقات دیگر نمی‌رسد. مثلا در صورتی که متوفی وارثی در طبقه اول داشته باشد مثل فرزند، تمام ارث به فرزندان می‌رسد به طبقات دو و سه نمی‌رسد و یا چنانچه متوفی فاقد فرزند و والدین باشد، اما برادر یا خواهری داشته باشد، ارث به عمه و دایی نمی‌رسد.

بیشتر بخوانید: معرفی وکیل طلاق توافقی 

کاربرد گواهی انحصار وراثت

گواهی انحصار وراثت تصدیقی بر وجود بازماندگان متوفی به شمار می‌آید. در این گواهی سهم هر یک از ورثه از ماترک متوفی و چگونگی تقسیم ارث مشخص و معین می‌گردد.

با تعریفی که در بالا ارایه نمودیم کاربرد گواهی انحصار وراثت نیز بیان شد، در این گواهی که یا از طرف ورثه یا ذینفعان تقاضا می‌شود و یا از طرف وکیل ارث، میزان و سهم هر شخص از ماترک مشخص می‌شود.

از جمله نکاتی که در خصوص انحصار وراثت باید بدانید این است که گواهی انحصار وراثت دو نوع دارد: 

  • گواهی انحصار وراثت محدود 
  • گواهی انحصار وراثت نامحدود 

اگر شخص متوفی دارایی داشته باشد نیاز است که وراث او گواهی انحصار وراثت نامحدود را دریافت کنند و اگر شخص متوفی اموال و دارایی نداشته باشد، وراث او گواهی انحصار وراثت محدود دریافت می‌نمایند. 

لازم به ذکر است که اگر وراث متوفی بخواهند مال، اعم از منقول و یا غیر منقول که متعلق به متوفی می‌باشد را به فروش برسانند نیاز است که گواهی انحصار وراثت نامحدود داشته باشند.

علاوه بر تفاوتی که در بالا نسبت به این دو گواهی انحصار وراثت بیان شد، تفاوت هایی مانند زمان دریافت گواهی انحصار وراثت نیز وجود دارد. 

گواهی انحصار وراثت محدود سریع‌تر صادر می‌شود. اما در گواهی انحصار وراثت نامحدود با وجود الزامی بودن انتشار آگهی که یک ماه زمان می‌برد، روند صدور گواهی انحصار وراثت طولانی تر می‌شود.

بعد از انتشار آگهی، هر کدام از افراد ذینفع و یا ورثه متوفی می‌توانند به مراجع صالح مراجعه کنند و خواهان اضافه شدن نامشان به لیست گواهی انحصار وراثت شوند.

بعد از صدور و همچنین بعد از اجرای گواهی انحصار وراثت هر یک از وراث یا هر شخص ذینفع دیگری که به مفاد و اجرای گواهی انحصار وراثت معترض باشد می‌تواند در مراجع صالح به آن اعتراض نماید.

اگر ورثه مشارکت لازم را برای انحصار وراثت انجام ندهند یا تعدادی از ورثه خارج از کشور باشند یا به هر دلیلی نتوانند مدارک لازم را برای دریافت سهمشان از ماترک ارائه کنند، جای نگرانی نیست چرا که شورای حل اختلاف می‌تواند به تقاضای افراد ذینفع، برای صدور گواهی انحصار وراثت استعلام بگیرد.

نکته ای که به تکرار از وکیل ارث پرسیده می‌شود، در خصوص املاک قولنامه ای است. اگر ورثه بخواهند املاکی که سند رسمی ندارد را تقسیم کنند و یا بخواهند آن را بفروشند،  تا مشخص شدن ورثه به صورت قانونی، نیاز به گواهی انحصار وراثت دارند. 

برای مثال فردی که خریدار ملک قولنامه ای است باید یک نسخه از گواهی مذکور را دریافت نماید تا از صحت و سقم فروش ملک توسط تمامی ورثه مطمئن باشد. 

طبقات ارث

مدارک لازم برای صدور گواهی انحصار وراثت

مرجع صالحه برای بررسی دعاوی مربوط به ارث و ترکه متوفی، دادگاه‌های محلی هستند مربوط به آخرین محل اقامتگاه متوفی است. امروزه این وظیفه بر عهده شورای حل اختلاف محلی است. همانگونه که قبلاً اشاره شد هر یک از ذینفعان ما ترک متوفی می‌توانند تقاضای انحصار وراثت کنند اما چنانچه افراد ذینفع متعدد باشند نیازی به حضور همه آنها در مراحل انحصار وراثت نیست و اقدام یکی از آنها برای درخواست انحصار وراثت کافی است. همچنین بهره گیری از یک وکیل ارث کمک بزرگی به تسریع در روند پرونده خواهد کرد.

قوانین مهم مرتبط با ارث

ارث زن و شوهر به چه صورت است؟

هریک از زن یا شوهر از یکدیگر ارث می‌برند ولی این ارث منوط به برقراری رابطه ازدواج دائم است و پس از انحلال این رابطه، رابطه توارث نیز بلاموضوع خواهد شد. 

فارغ از بحث تبعی و قابل انحلال بودن رابطه توارث زن و شوهر، شروط دیگری نیز بر این رابطه تاثیرگذار خواهد بود. 

بر اساس ماده 864 قانون مدنی ایران، چنانچه هر یک از زوجین در زمان فوت دیگری زنده باشد، در کنار هر طبقه از وراث که زنده باشند ارث می‌برد فلذا هیچ یک از وراث نمی‌تواند مانع از تحقق ارث زوجین نسبت به یکدیگر شود.

طبق ماده 940 قانون مدنی، زوجین در صورتی که منع ارث نداشته باشند و رابطه نکاح دائمی بینشان برقرار بوده باشد، از یکدیگر ارث می‌برند. 

به بیان دیگر، رابطه عقد موقت باعث تحقق توارث میان زوجین نخواهد شد. از سوی دیگر، انحلال عقد نکاح نیز باعث انحلال رابطه توارث میان زن و شوهر می‌شود. البته تعیین سهم‌الارث میان زوجین در حالات مختلف متفاوت است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:

در صورت فوت شوهر شرایط ارث چگونه است؟

در صورتی که زوج (شوهر) فوت کند، زوجه (زن) در کنار هرطبقه از وراث که زنده‌ باشند، از ماترک متوفی ارث می‌برد. اگر شوهر دارای فرزند یا نوه باشد، آنگاه سهم‌الارث زوجه برابر است با یک هشتم ماترک متوفی و در صورتی که شوهر دارای فرزند یا نوه نباشد، آنگاه سهم‌الارث زوجه برابر است با یک چهارم ماترک متوفی.

نظر قانون‌گذار در اینجا این نیست که فرزند لزوماً از همان زوجه وارث باشد، بلکه اگر شوهر زن دیگری اختیار کرده باشد و از او صاحب فرزند شده باشد نیز سهم‌الارث زوجه یک هشتم محاسبه خواهد شد. البته طبق ماده 942 در صورتی که زوج زنان متعددی اختیار کرده باشد، یک چهارم ما ترک متوفی به صورت مساوی بین همسران تقسیم می‌شود.

چنانچه پس از فوت شوهر، تنها وارث او زوجه باشد، در این صورت یک چهارم از اموال متوفی به زوجه به ارث می‌رسد و بقیه اموال در اختیار حاکم شرع قرار می‌گیرد. (البته تقسیم اموال متوفی پس از تادیه دیون محاسبه خواهد شد که مبلغ مهریه زوجه جزو این دیون است). چنانچه مردی در حال بیماری با زنی ازدواج کند و در اثر همان بیماری فوت کند، چنانچه نزدیکی نکرده باشند، زن از او ارث نمی‌برد.

 

ارث زن و شوهر

در صورت فوت زن شرایط ارث چگونه است؟​

طبق ماده 899 قانونی مدنی ایران، در صورت فوت زوجه، چنانچه دارای فرزند یا نوه‌ای باشد (حتی از شوهر دیگر)، میزان سهم‌الارث زوج یک چهارم ماترک متوفی خواهد بود. اگر زن صاحب فرزند یا نوه نباشد، نصف ما ترک او به شوهر به ارث می‌رسد. اگر به غیر از شوهر، هیچ وارث دیگری وجود نداشته باشد، کل ما ترک متوفی به شوهر به ارث می‌رسد.

پس از طلاق: طبق ماده 943 قانون مدنی ایران، چنانچه زوج همسرش را طلاق رجعی بدهد، و پیش از پایان مدت زمان عده، فوت اتفاق بیفتد، هر یک از زوجین از دیگری ارث می‌برد و چنانچه فوت پس از مدت زمان عده اتفاق بیفتد، هیچ یک از دیگری ارث نمی‌برد.

 

تقسیم ارث پدری بین دختر و پسر

به صورت کلی باید بدانید که میزان سهم الارثی که اولاد متوفی از ماترک می‌برند متفاوت است. توضیح کلی و ریز به ریز آن باعث اطاله کلام می‌باشد و از حوصله این مطلب خارج است. نکته قابل ذکر این است که اگر متوفی دختر و پسر داشته باشد، یک سوم از ارث برای دختر و باقی ارث برای پسر است. اگر متوفی یک پسر داشته باشد، تمامی اموال اعم از منقول و غیرمنقول برای پسر می‌باشد چرا که پسر قرابت بر است (یعنی فرض قانونی برای پسر در نظر گرفته نشده). 

همین شرایط برای دختر، اگر تنها فرزند باشد رخ خواهد داد، به بیان وکیل ارث تک دختر دو سوم اموال را به فرض (یعنی تقسیمی که در قانون مشخص و معین شده است) می‌برد و باقی اموال را به رد ( یعنی رد و دریافت باقی اموال) خواهد برد.

بیشتر بخوانید: شرایط گرفتن مهریه بعد از طلاق چیست؟

سهم‌ الارث سایر ورثه

سهم الارث مادر:

سهم الارث مادر در صورتی که متوفی فرزند یا خواهر و برادری داشته باشد برابر با یک ششم ما ترک متوفی است و در صورتی که او فرزند یا خواهد و برداری نداشته باشد، یک سوم ما ترک متوفی خواهد بود.

سهم‌الارث پدر:

در صورتی که متوفی دارای فرزند باشد، یک ششم ما ترک به پدر به ارث می‌رسد و در صورت داشتن فرزند، یک سوم

سهم‌الارث خواهر:

چنانچه متوفی یک خواهر از پدری مشترک داشته باشد، یک دوم ما ترک به او می‌رسد و اگر متوفی بیش از یک خواهر داشته باشد، دو سوم ما ترک به وی ارث خواهد رسید.

سهم‌الارث فرزند:

اگر متوفی پدر و مادر نداشته باشد، سهم‌الارث فرزندان با نسبت دو به یک بین فرزندان پسر و دختر تقسیم می‌شود (پسران دو برابر دختران ارث می‌برند) و اگر تنها یک فرزند وجود داشته باشد، تمام ارث به او می‌رسد.

مشکلات تقسیم ارث

به بیان وکیل ارث، تقسیم ارث نیز ممکن است دارای مشکلاتی باشد. برای نمونه ممکن است بین ورثه برای تقسیم ارث اختلاف به وجود آید. امکان دارد تعدادی از ورثه از تقسیمات صورت گرفته از جانب برخی دیگر از وراث بی خبر باشند. 

ممکن است برخی از وراث بدون اطلاع دیگر وارثان دست به فروش اموال متوفی بزنند، در برخی از موارد نیز دیده شده است که تعدادی از ورثه همکاری های لازم را با دیگر وراث نداشته اند. تمامی این موارد که بیان شد و مسائلی از این دست مشکلات تقسیم ارث می‌باشد.

تقسیم ارث مرد بدون فرزند

اگر متوفی مردی باشد که همسر دارد ولی اولادی از همسر یا همسران خود نداشته باشد، از اموال منقول و غیر منقول هر یک، یک چهارم به همسر یا همسران متوفی اختصاص خواهد داشت، مابقی اموال متوفی بین دیگر وراث متوفی مطابق جدول طبقه بندی ورثه، تقسیم می‌شود.

فریب در تقسیم ارث

اگر برخی از وراث متوفی بدون هماهنگی با دیگران اقدام به تقسیم ارث نموده باشند یا بخشی از اموال متوفی را فروخته باشند، همچنین اگر برخی از ورثه حاضر به انجام مشارکت در طی نمودن مراحل تقسیم ارث نباشند، اما در واقع خود به صورت جداگانه اقدامات لازم را برای تقسیم اموال انجام داده باشند، فریب در تقسیم ارث صورت گرفته است. در این صورت خواهان و ذینفعان باید از طریق دادگاه صالح اقدامات قانونی را انجام دهد.

تقسیم ارث طلای مادر

تقسیم ارث طلای مادر در بیشتر مناطق کشورمان عرفا بر این پایه است که طلای مادر به دختران میرسد و پسران متوفی سهمی از طلای مادر ندارند. این عرف کاملا اشتباه می‌باشد. قانون در این خصوص بیان نموده است که پسران نیز مانند دختران از طلای مادر خود بعد از فوت او سهم میبرند. اگر مادر وصیت نموده باشد که طلای وی تنها به دختران او برسد و پسران حقی از طلای مادر نداشته باشند، این وصیت فقط برای یک سوم از طلاها کارساز است و برای مابقی پسران نیز مانند دختران سهم خواهند داشت.

تقسیم ارث توافقی

اساسا ورثه می‌توانند حق و حقوق قانونی خود از اموال متوفی را به دو صورت، یا با توجه به متن قانون و یا با توافقات صورت گرفته بین خود، تقسیم و دریافت کنند. به بیان وکیل ارث هیچ ضرورتی به تقسیم سهم الارث بر اساس قانون مدنی وجود ندارد. بلکه تقسیم سهم الارث با توافق ورثه صورت می‌گیرد.

تقسیم ارث حساب بانکی

همانطور که در ابتدای این نوشتار نیز وکیل ارث اشاره نموده، تقسیم بسیاری از اموال متوفی بین وراث او بعضا دچار محدودیت و ممنوعیت است. یکی از سازمانهایی که شامل ممنوعیت می‌شود، بانک ها و موسساتی هستند که وجوه نقد متوفی را نگهداری می‌نمایند. برای تقسیم ارث حساب های بانکی متوفی باید گواهی مالیات بر ارث صادر گردد، در غیر این صورت تقسیم این اموال ممنوع می‌باشد.

وکیل ارث

وظایف وکیل ارث چیست؟

وکیل ارث می‌تواند تمام مراحل لازم برای انحصار وراثت را علی الخصوص در مواردی که این فرآیند با ابهاماتی مواجه است یا نیاز به تدوین ادله دارد به انجام رساند. 

وکیل ارث با آگاهی کامل نسبت به قوانین و رویه‌های قضایی می‌تواند به تسهیل روند انحصار وراثت و یا حل و فصل دعاوی مربوط به ارث کمک کند. گاهی اوقات جهل نسبت به قوانین و بی‌اطلاعی نسبت به موازین حقوقی می‌تواند باعث تضییع حقوق ورثه شود که مشاوره با وکیل ارث می‌تواند از ضرر و زیان ورثه در این رابطه جلوگیری نماید.

از سوی دیگر، پس از فوت متوفی معمولاً نزدیکان و ورثه از وضعیت روحی مساعدی برخوردار نیستند که بتوانند نسبت به انجام مراحل لازم برای صدور گواهی انحصار وراثت، برطرف کردن دعاوی احتمالی و تهیه ادله لازم و طی مراحل قانونی اقدام کنند. از این روی، مراجعه و تفویض پیگیری امور انحصار وراثت به وکلای متبحر و معتمد بسیار راهگشا است.

وکلای کارآزموده و متخصص ما با تجربه کافی در زمینه انحصار وراثت بهترین مرجع مشاوره متقاضیان خواهند بود.

5/5 - (15 امتیاز)

طبقات و درجات ارث چیست؟

اموال متوفی بر اساس طبقات ارث تقسیم‌ می‌شود یعنی تا زمانی که فردی در طبقه دوم باشد، ارث به افراد طبقه دوم نمی‌رسد و رابطه طبقه دوم و سوم نیز همینطور است.

نوه ها در چه صورتی ارث می‌برند؟

ارث نوادگان در صورتی محقق می‌شود که هیچ کدام از فرزندان متوفی در قید حیات نباشند. چنانچه متوفی فرزندی داشته باشد، به نوادگان هیچ ارثی نمی‌رسد.

آیا همسر موقت از همسرش ارث می‌برد؟

خیر، فقط نکاح دائم موجب تحقق رابطه وراثت می‌شود.

آیا فرزندی که فوت شده از والدین ارث می‌برد؟

خیر، طبق قوانین مدنی ایران، شرط وراثت زنده بودن است. لذا فرزندانی که پیش از درگذشت متوفی فوت کرده باشند هیچ ارثی نمی‌برند.

آیا دادگاه خانواده موضوع ارث را پیگیری می‌کند؟

خیر، وراثت در دادگاه عمومی حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آیا کسی می‌تواند در مورد تمام اموال خود وصیت کند؟

خیر، ولی چنانچه هیچ وارثی نداشته باشد می‌تواند تمام اموال خود را از طریق وصیت به دیگری واگذار کند.

سهم‌الارث زوجه از زوج چقدر است؟

بر اساس قوانین مدنی ایران، سهم‌الارث زوجه از اموال زوج یک هشتم است.

آیا فرد مفقودالاثر نیز ارث می‌برد؟

طبق ماده 879 قانون مدنی ایران، چنانچه در میان ورثه مفقودالاثری باشد، سهم او کنار گذاشته خواهد شد تا وضعیت وی مشخص شود. چنانچه مشخص شود که آن فرد پیش از مورث فوت کرده، سهم‌الارث او به سایر ورثه منتقل خواهد شد.

هزینه انحصار وراثت و وکیل ارث چقدر است؟

هزینه وکیل ارث و انحصار وراثت باتوجه به پیچیدگی های پرونده مشخص می گردد.

2 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلد های ضروری مشخص شده اند *

ارسال نظر