فهرست مطالب
خلع ید چیست؟
خلع ید چیست؟ قانون، خلع ید را دعویی عنوان میکند که یک مالک می‌تواند، نسبت به مال غیر منقول خود همچون زمین، مغازه یا خانه که به طور غیر قانونی توسط کسی دیگر تصرف شده است، داشته باشد. خلع ید به دو صورت می‌تواند برای یک ملک رخ دهد، این که مالک ملک را با رضایت خود در اختیار فرد دیگری قرار داده است و اینک با گذشت زمان مالک قصد دارد ملک را پس بگیرد اما فرد مورد نظر ملک را تخلیه نمی‌کند یا از ابتدا و بدون رضایت مالک، فرد ملک را به تصرف خود در آورده است.
4 نکته مهم در دعوی خلع ید
1. مالکی که اموال او به طور ناحق تصرف شده است، با تنظیم یک دادخواست از دادگاه می‌خواهد که اموال او از تصرف فرد دیگر، خارج و مجددا به او بازگردانده شود. کسی که مدعی است اموال او به طور غیرقانونی تصرف شده است، ابتدا باید برای اموالی که مدعی است تصرف شده است، سند و مدارک در دست داشته باشد و باید ثابت کند که ملک به نام او است. در واقع مدارک علاوه بر اینکه اثبات می‌کنند اموالی وجود دارند، این موضوع را نیز ثابت می‌کنند که مالک اصلی چه کسی است. پس از محرز شدن مالکیت توسط دادگاه، دادخواست به جریان می‌افتد. از این رو تنها کسی می‌تواند دعوای خلع ید ملک را تنظیم کند که ذینفع باشد یا نماینده قانونی فرد ذینفع باشد.
۲. پس از این مرحله، مالک باید ثابت کند که کسی ملک مورد نظر را تصرف کرده است.
۳. همچنین مالک باید ثابت کند که متصرف، به صورت غیر قانونی و غیر مجاز به طور عدوانی ملک را تصرف کرده است.
۴. مالک تنها برای اموال غیرمنقول می‌تواند، دادخواست خلع ید دهد. اموال غیر منقول می‌توانند زمین، خانه یا مغازه باشند.
بشتر بخوانید : بهترین وکیل تهران را چگونه پیدا کنیم؟
طرح دعوی خلع ید در 2 حالت
- مالک می‌تواند در صورتی که کسی ملک را بدون قرارداد تصرف کرده است، اقدام به طرح دعوی خلع ید کند.
- مالک می‌تواند در صورتی که کسی ملک را با قرارداد در اختیار داشته است و اینک با پایان قرارداد اقدام به تخلیه نمی‌کند اقدام به طرح دعوی خلع ید کند.
خلع ید ملک مشاعی
در صورتی که ملک مشاع است و چندین مالک دارد، به طوری که نمی‌توان تعیین کرد که کدام قسمت از ساختمان مربوط به چه کسی است، اگر یک نفر از شرکاء بدون اجازه دیگران ملک را تصرف کند، سایر شرکاء می‌توانند طرح دعوی خلع ید مشاع کنند. حتی اگر شخصی غیر از شرکاء ملک را تصرف کند، شرکاء می‌توانند اقدام به طرح دعوی کنند.
در آپارتمان نشینی نیز این امکان وجود دارد که یکی از ساکنین یک قسمت از ساختمان که مشاع است را در تصرف خود درآورد، سایر ساکنین نیز می‌توانند علیه فرد مورد نظر طرح دعوی خلع ید کنند. پس از تشکیل دادگاه، حکم می‌تواند به دو صورت اجرا شود، تنها در صورتی ملک باز می‌گردد که طرفین با یکدیگر توافق کنند یا ملک به فروش برسد و مبلغ مورد نظر بین شرکاء تقسیم شود
طرح دعوای خلع ید علیه مستأجر
بین مالک و مستاجر قراردادی تنظیم می‌شود و ملک در اختیار فرد مستاجر قرار می‌گیرد، در قرارداد زمان تحویل ملک ذکر می‌شود و مستاجر موظف است ملک را در اختیار مالک قرار دهد. هرگاه مستاجر از این کار امتناع کند و حاضر نشود ملک را تخلیه کند، مالک می‌تواند طرح دعوی تخلیه ید کند و به دلیل اینکه قرار داد بین طرفین تنظیم شده است نمی‌تواند اقدام به طرح خلع ید مستاجر کند. تنها در صورتی که قراردادی بین طرفین وجود نداشته باشد و متصرف اقدام به تخلیه ملک نکند، مالک می‌تواند اقدام به طرح خلع ید کند.
اگر فردی که ملک را تصرف کرده است، باعث تغییر کاربری ملک شده است و درختانی را قطع کرده باشد، مالک در کنار دادخواست خلع ید می‌تواند دادخواست قلع و قمع را نیز تنظیم کند. همچنین مالک می‌تواند دادخواست اجرت المثل روزهایی که ملک مورد نظر در تصرف بوده است را نیز تنظیم کند.
گاهی ممکن است مالک، ملکی را که اجاره داده است و در تصرف فرد دیگری قرار دارد را به تصرف خود درآورد. در این حالت مستاجر می‌تواند با طرح دعوی رفع تصرف و مزاحمت علیه مالک، طرح دعوی کند.
تفاوت خلع ید و تخلیه ید
توجه داشته باشید که دعوی خلع ید با تخلیه ید تفاوت دارد. هرگاه بین مالک و مستاجر، قراردادی تنظیم شود که در طی آن قرارداد، زمان تخلیه نیز درج شود، اما مستاجر نسبت به تخلیه اقدامی نکند، مالک می‌تواند دعوی تخلیه ید را مطرح کند. در برخی از موارد نیز ممکن است مالک بدون قرارداد ملک خود را در اختیار فرد دیگری قرار می‌دهد، اما پس از مدتی قصد بازپس گرفتن ملک خود را دارد که در این صورت اگر فرد نسبت به تخلیه اقدام نکند، باید دعوی خلع ید صادر گردد.
می‌توان گفت در خلع ید فردی غاصبانه ملکی را غصب کرده است و در تخلیه ید، براساس قراردادی که بین دو نفر تنظیم شده است، فردی ملک را غصب کرده است. خلع ید تنها در اموال غیرمنقول امکان پذیر است و تخلیه ید هم اموال منقول و هم اموال غیر منقول را پوشش می‌دهد. تفاوت دیگر هزینه دادرسی است که در خلع ید این هزینه به دلیل دعوی مالی، کمی بیشتر است.
بشتر بخوانید : وکیل کلاهبرداری چه کمکی به ما میکند؟
نحوه رسیدگی به دعوی خلع ید
تنظیم دادخواست از طریق خدمات الکترونیک قضایی صورت می‌گیرد و در یک شعبه وقت رسیدگی تعیین می‌شود. دادگاه در صورت غیرقانونی بودن تصرف رای را به نفع مالک صادر میکند و در نهایت بعد از مهلت اعتراض، حکم اجرا خواهد شد. این روند ممکن است حداکثر تا شش ماه به طول بیانجامد. حکم دعوی خلع ید برای تمام شش دانگ ملک صورت می‌گیرد و بعد از تایید توسط دادگاه، حکم ابلاغ، اجرا و در نهایت قطعیت پیدا میکند. اگر یکی از طرفین فوت کند، کسی که متصرف است در برابر مأمور قانون ممانعت کند، کسی که متصرف است درب را باز نکند، ممکن است حکم اجرا نشود و به مراحل بعد کشیده شود.
اگر زمانی که حکم اجرا می‌شود همچنان ملک در تصرف محکوم علیه باشد، حکم اجرا خواهد شد. اما اگر در زمان اجرای حکم ملک در اختیار شخص دیگری باشد، دادخواست علیه کسی که تصرف را انجام داده است صورت می‌گیرد و فردی که اکنون ملک در اختیار او است باید دلایل تصرف ملک را طی یک هفته به مرجع قضایی اعلام کند.
سخن پایانی
اختلافاتی که بین صاحبان ملک و مستاجرین رخ می‌دهد، ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد اما یکی از دلایلی که صاحبان ملک می‌توانند با آن مواجه شوند، تصرف ملک بدون قرارداد است. برخی از افراد با سوء استفاده از عدم حضور مالک، ملک را تصرف و از تخلیه آن ممانعت می‌کنند. راه حلی که قانون به این افراد پیشنهاد می‌دهد، طرح دعوی خلع ید است تا از راه قانونی بتوانند ملک خود را باز پس بگیرند. مالک با اثبات این که مالک حقیقی است و اثبات این که فرد متصرف بدون قرارداد، ملک را غصب کرده است می‌تواند دادخواست خود را تنظیم و ملک را پس بگیرد.
با کمک از یک وکیل املاک متخصص میتوانید تمام مشکلات ملکی خود را در کوتاهترین زمان و با خیال راحت برطرف کنید.
وکلای ملکی پایه یک دادگستری موسسه صلح میزان تا احقاق حق در کنارتان هستند.
