تقسیم ارث فرزندخوانده یکی از موضوعاتی است که پس از فوت سرپرست یا سرپرستان با آن مواجه هستیم. برخی از زوجین به دلیل این که صاحب فرزند نمی‌شوند اقدام به پذیرش فرزندخوانده کرده و از وی نگهداری می‌کنند. برای این که این زوجین موفق به کسب رضایت مراکز ذی صلاح برای پذیرش فرزندخواندگی شوند باید شرایط ویژه داشته باشند. از جمله این شرایط این است که هم پدر و هم مادر باید مقیم ایران بوده و نباید دارای سوءپیشینه باشند. عدم بیماری و اعتیاد آنها نیز از این شرایط می‌باشد. در ضمن اثبات تمکن مالی نیز از مهم‌ترین شرایط پذیرش آنها است.
بیشتر بخوانید : مزایای داشتن وکیل ارث در تقسیم ارث چیست؟
آیا فرزندخوانده از سرپرستان خود ارث می برد؟
درصورتی‌که این آقا و بانوان بتوانند کودکی را به فرزندخواندگی خود قبول کنند باید در مورد تقسیم ارث به فرزندخوانده نیز اطلاعات کافی داشته باشند. با این که پس از پذیرش آقا و خانم و اعطای فرزندخواندگی به آنها، نام فرزند در شناسنامه آنها ثبت می‌شود؛ اما شرایط در مورد تقسیم ارث فرزندخوانده با شرایط فرزندان عادی فرق خواهد داشت. در ایران، قانون به این صورت است که فرزندان و افرادی که با فرد متوفی رابطه خونی یا سببی دارند از او ارث می‌برند. به عنوان مثال، دختر و پسر متوفی یا پدر و مادر و دیگر خویشاوندانی که فرد متوفی با آنها نسبیت خونی دارند و یا همسر وی که رابطه سببی با او دارد می‌توانند جزو وراث متوفی باشند؛ اما این در مورد فرزندخوانده صدق نمی‌کند، زیرا وی با خانم و آقایی که سرپرستی وی را قبول کرده‌اند نسبتی ندارد. ازاین‌رو فرزندخوانده نمی‌تواند از سرپرست خود ارثی ببرد.
البته از آنجایی که بسیاری از سرپرستان تمایل دارند دارایی‌های خود را به فرزندخوانده خود انتقال دهند، قانون روش‌های مختلفی را برای این کار در نظر گرفته است. به این ترتیب می‌توان چنین اظهار داشت که فرزندخوانده از اموال متوفی، ارثی نمی‌برد مگر آنکه سرپرست وی قبل از مرگ، اقدامات قانونی در جهت انتقال اموال را انجام داده باشد.
به چه طریقی فرزندخوانده از ارث سهم می برد؟
یکی از سؤالات مهم در مورد تقسیم ارث فرزندخوانده این است که چگونه می‌توان فرزندخوانده را از ارث، بهره‌مند کرد؟ درصورتی‌که سرپرستان بخواهند به فرزندخوانده خود، اموالی را انتقال دهند باید به‌صورت قانونی عمل کنند. در واقع سهم فرزندخوانده از اموال متوفی در صورتی به وی داده می‌شود که سرپرستان اقدامات قانونی را انجام داده و فرزندخوانده خود را از ارث بی‌نصیب نکرده باشند.
برای این کار، روش‌های مختلفی وجود دارد که افراد می‌توانند با توجه به شرایط خود، یکی از آنها را انتخاب کنند. این روش‌ها عبارت‌اند از:
انتقال مال در زمان حیات
یکی از روش‌های اصلی انتقال ارث به فرزندخوانده این است که سرپرست وی در زمان حیات خود، مالی را به وی منتقل کرده باشد. به این صورت که اگر سرپرست از قوانین موجود در مورد سهم‌الارث فرزندخوانده مطلع است؛ اما تمایل دارد تا فرزندخوانده خود را از اموال و دارایی‌های خود بهره‌مند کند باید قبل از مرگ خود، هر آنچه دوست دارد به نام او بزند. تقسیم ارث فرزندخوانده باید به‌صورت رسمی و محضری انجام شود تا بعد از فوت سرپرست، مشکلی در باب مالکیت فرزندخوانده ایجاد نگردد.
بیشتر بخوانید : شرایط گرفتن مهریه بعد از طلاق
انتقال مال طی وصیت‌نامه
از دیگر روش‌هایی که برای تعیین سهم فرزندخوانده از اموال متوفی وجود دارد این است که فرد متوفی قبل از مرگ، در وصیت‌نامه خود ذکر کند که کدام دارایی‌ها و اموال را به فرزندخوانده خود بخشیده است. به این ترتیب، دیگر بازماندگان از این امر مطلع شده و حق تجاوز به حقوق فرزندخوانده را نخواهند داشت. البته این در شرایطی است که فرد متوفی، این اموال و دارایی‌ها را قبل از مرگ به‌صورت قانونی و محضری به نام فرزندخوانده خود کرده باشد.
انتقال مال به‌صورت صلح عمری
یکی دیگر از روش‌های تعیین ارث فرزندخوانده این است که سرپرست وی به‌صورت صلح عمری، اقدام به انتقال این دارایی‌های کند. در این حالت، فرد متوفی قبل از مرگ خود در محضر و به‌صورت قانونی، اموال موردنظر را به فرزندخوانده خود منتقل می‌کند. تفاوت این نوع تقسیم ارث فرزندخوانده با به نام زدن اموال این است که در این روش، اموال و دارایی‌های مذکور تا قبل از مرگ سرپرست، تحت اختیار خود او بوده و هیچ کسی حق دخالت در آنها را ندارد و پس از فوت وی، دارایی‌های به فرزندخوانده منتقل می‌شود و اختیار آنها به دست او خواهد بود.
بیشتر بخوانید : بهترین وکیل خانواده در تهران کیست؟
نکات مهم در مورد تقسیم ارث فرزندخوانده
در مورد سهم‌الارث فرزندخوانده، چند نکته مهم وجود دارد که آگاهی از آنها خالی از لطف نخواهد بود. این نکات به شرح زیر هستند:
- در قانون جمهوری اسلامی ایران، چیزی به نام ارث برای فرزندخوانده وجود ندارد. در نتیجه، آن دسته از فرزندخوانده‌هایی که از سرپرستان خود ارث می‌برند، به سبب تمایل این سرپرستان و اقداماتی است که به همین منظور به‌صورت قانونی انجام داده‌اند.
- سرپرستان از فرزندخوانده خود ارث نمی‌برند. همان‌گونه که گفته شد در قانون کشورمان، افرادی از هم ارث می‌برند که دارای نسبیت نسبی یا سببی باشند. از آنجایی که فرزندخوانده و سرپرستان با هم هیچ نسبیتی ندارند، در نتیجه از هم ارث نمی‌برند.
نتیجه‌گیری
تقسیم ارث فرزندخوانده یکی از شبهاتی که است در مورد تقسیم ارث آن دسته از متوفیانی که دارای فرزندخوانده هستند به وجود می‌آید. در این مقاله به بررسی ابعاد قانونی پرداخته و به این نتیجه رسیدیم که فرزندخوانده و سرپرستان از هم ارث نمی‌برند مگر در شرایطی که با استفاده از اقدامات قانونی و با تمایل خود، مالی را به هم منتقل کنند. افرادی که قصد انتقال کل اموال و یا بخشی از اموال خود به فرزندخوانده خود را دارند باید با این اقدامات آشنا شده و نسبت به انجام آنها جدی باشند.
