اخاذی از جرایمی است که کارشناسان آن را تهدیدی علیه امنیت اجتماعی معرفی می کنند. زورگیری و تهدید از مصادیق اخاذی به حساب می آیند که یکی به اجبار و زور و دیگری بدون اجبار اما از روی رضایت ناآگاهانه انجام می شود.
اخاذی در لغت به معانی چون زورگیری، گرفتن مال به زور و یا تهدید دیگران است. اگر قصد مشاوره با یک وکیل را دارید می توانید با یک وکیل کلاهبرداری خبره مشاوره کنید.
تعریف اخاذی
اخاذی جرمی است که از آن به عنوان زورگیری و تهدید معنی می شود. اگر مالی به زور یا تهدید از کسی گرفته شود در واقع عمل اخاذی صورت گرفته است.
اغلب در مناطقی از شهر که از لحاظ فرهنگی و اجتماعی در سطح پایین تری قرار دارند جرایمی از نوع اخاذی بیشتر روی می دهد.
در دعاوی حقوقی اشخاص به دو دسته حقیقی و حقوقی تقسیم می شوند. اشخاص حقیقی همان افراد هستند و اشخاص حقوقی شرکت ها و سازمان ها می باشند. جرم اخاذی تنها در قبال افراد حقیقی صورت می گیرد.
زورگیری از مصادیق خشونت آمیز اخاذی است.
تهدید به افشای سر یا تهدید نفسی و ناموسی از دیگر مصادیق اخاذی محسوب می شود.
در قانون مدنی جرمی به نام اخاذی یا زورگیری وجود ندارد و اخاذی را می بایست مشمول ماده 669 قانون مجازات اسلامی مصوبه سال 1375 دانست. مطابق قانون 669 هرگاه کسی فرد دیگری را به نحوی تهدید به قتل یا تهدید به ضررهای نفسی یا تهدید به ضررهای شرفی یا تهدید مالی و یا تهدید به افشا سِر نسبت به خود و یا بستگان فرد نماید و در قبال آن وجه یا مالی را طلب و یا تقاضای انجام کار یا ترک فعلی را داشته باشد فرد به اخاذی اقدام کرده و مجازات خواهد شد.
تهدید را می توان زیرمجموعه اخاذی در نظر گرفت و می تواند شامل انواع زیر باشد:
تهدید به قتل: فرد اخاذی کننده دیگران را تهدید می کند که در صورت فراهم نکردن پول یا مال مورد نیاز فرد یا خانواده اش کشته می شوند.
تهدید نفسی: اگر فرد اخاذی کننده دیگران را تهدید کند که به بدن آن ها ضرری وارد کند مثلاً پا یا دست وی را بشکند ولی به قتل منجر نشود این تهدید نفسی است.
تهدید به افشای اسرار: فرد اخاذی کننده دیگران را به فاش کردن اسرار شخصی تهدید کرده و از این بابت به اجبار پول و یا مالی را از دیگران دریافت می کنند.
تهدید مالی: فرد اخاذی کننده دیگری را تهدید به از بین بردن اموالش نظیر آتش زدن خانه و … می کند.
تهدید شرفی و حیثیتی: فرد اخاذی کننده دیگرا را تهدید به آبروریزی می کند برای مثال ممکن است شایعاتی دروغین در خصوص وی نشر کند.
فردی که به اعمال عمل اخاذی می پردازد می بایست سه عنصر روانی، مادی و قانونی در ارتکاب جرم برای وی وجود داشته باشد.
منظور از عنصر روانی آن است که فردی که اخاذی کرده باید قصد انجام آن را داشته باشد و اگر قصد و نیت اخاذی نداشته باشد جرم وی اخاذی محسوب نمی شود.
از لحاظ مادی منظور آن است که فرد اخاذی کننده در قبال کاری که انجام می دهد به زور و یا بدون زور و از روی میل ناآگاهانه به اخذ پول و مال از دیگران اقدام می کند.
از لحاظ عنصر قانونی در اخاذی مطابق ماده 669 قانون مجازات اسلامی برای مصادیق اخاذی مجازات در نظر گرفته شده است.
تفاوت اخاذی و کلاهبرداری
رکن اصلی در اخاذی آن است که فرد با اکراه و یا از روی الزام و جبر نسبت به مخاطب به تسلیم مال اقدام می کند.
در کلاهبرداری فرد در اقثر فریبی که خورده مال را با رضایت تسلیم مخاطب می کند ولی چون رضایت آگاهانه نیست قانون گذار تسلیم مال از روی رضایت ناآگاهانه را کلاهبرداری و مشمول جرم در نظر می گیرد.
تفاوت اخاذی و کلاهبرداری را اینطور می توان خلاصه کرد که در اخاذی اخذ مال با زور و تهدید است ولی در کلاهبرداری اخذ مال از روی رضایت ناآگاهانه بوده و زور و تهدیدی در آن وجود ندارد بلکه کلاهبردار مالباخته را متقاعد می سازد و او را فریب می دهد تا مال خود را با میل تحویل کلاهبردار دهد.
مجازات اخاذی در فضای مجازی
اخاذی گرفتن مال از دیگران بر مبنای زور و اجبار است. اگر اخاذی در اینترنت و فضای مجازی صورت گیرد به آن اخاذی در فضای مجازی گویند.
از مصادیق اخاذی در فضای مجازی اخاذی های مالی یا سو استفاده های غیر اخلاقی در شبکه های اجتماعی چون تلگرام، واتساپ، اینستاگرام و … است.
برای مثال افراد و مجرمانی که از طریق اغفال دختران به ازدواج به گرفتن عکس های خصوصی آن ها پرداخته و در ادامه با تهدید به انتششار این عکس ها به دریافت مبالغ پولی یا استفاده جنسیتی از آن ها می پردازند.
ممکن است افراد در چت با نیات غیر دوستانه ای با دیگران ارتباط برقرار کرده و خود را به آن ها نزدیک کنند و با گذشت زمان به جمع آوری اطلاعات از این افراد بپردازند و بعدها با استفاده از همین اطلاعات فرد را تهدید کرده و از وی اخاذی کنند.
احتمال دارد مجرمان به روش های گوناگونی بدافزارهای مخربی را به سیستم کامپیوتری و گوشی تلفن افراد وارد کرده و دسترسی کاربر به اطلاعاتش را از بین می برند و برای برگزداندن وضعیت به شرایط قبلی از فرد اخاذی می کنند.
مجازات اخاذی در فضای مجازی مطابق ماده 669 قانون مجازات اسلامی شامل موارد زیر است:
· 74 ضربه شلاق
· حبس تعزیری به مدت 2 ماه تا 72 روز
مجازات جرم اخاذی در فضای مجازی از جمله جرم های درجه شش بوده و مرتکب می تواند مشمول تعویق صدور حکم و یا تعلیق اجرا در مجازات شود.
